مساعدة:عرض صيغة رياضية: الفرق بين النسختين
عبد الجليل 09 (نقاش | مساهمات) |
عبد الجليل 09 (نقاش | مساهمات) تصحيح |
||
سطر 173: | سطر 173: | ||
|[[رفع (رياضيات)|أس]] |
|[[رفع (رياضيات)|أس]] |
||
|<syntaxhighlight lang="latex"> |
|<syntaxhighlight lang="latex">a^2 a^{-2}</syntaxhighlight> |
||
|<math>a^{-2}</math> ، <math>a^2</math> |
|<math>a^{-2}</math> ، <math>a^2</math> |
||
|<math>a^2 \,\!</math> |
|<math>a^2 \,\!</math> |
نسخة 14:56، 3 يونيو 2020
هذه صفحة مساعدة أو قسم تخضع حاليًّا للتوسيع أو إعادة هيكلة جذريّة. إذا كانت لديك استفسارات أو ملاحظات حول عملية التطوير؛ فضلًا اطرحها في صفحة النقاش قبل إجراء أيّ تعديلٍ عليها. فضلًا أزل القالب لو لم تُجرَ أي تعديلات كبيرة على الصفحة في آخر شهر. لو كنت أنت المحرر الذي أضاف هذا القالب وتُحرر المقالة بشكلٍ نشطٍ حاليًّا، فضلًا تأكد من استبداله بقالب {{تحرر}} في أثناء جلسات التحرير النشطة. آخر من عدل الصفحة كان عبد الجليل 09 (نقاش | مساهمات) منذ 3 سنين (تحديث) |
انطلاقا من يناير 2003، الصيغ الرياضية في ويكيبيديا يمكن كتابتها بنظام تخ TeX.
القواعد الأساسية كالآتي:
- الصيغ الرياضية توضع بين <math>...</math>.
- الرموز + - = / ' | * < > ( ) يمكن أن تدرج مباشرة.
- داخل صيغة يمكن تجميع صيغ باستعمال العلامات {}، ذلك لتمثيل صيغ أسية مثلا.
الدوال
الوظيفة | الصيغة | ماذا يظهر |
---|---|---|
دوال.
(جيد) |
\sin x + \ln y +\sgn z
|
|
دوال
(سيئ) |
sin x + ln y + sgn z
|
|
دوال غير معيارية | \operatorname{function}
|
|
دوال مثلثية | \sin \cos \tan \cot \sec \csc
|
|
دوال مثلثية عكسية | \arcsin \arccos \arctan \arcsec \arccsc
|
|
دوال زائدية | \sinh\ \cosh\ \tanh\ \coth
|
|
دوال التحليل | \lim \sup \inf \limsup \liminf \log \ln \lg \exp
|
|
دوال الجبر | \det \deg \dim \hom \ker
|
رموز خاصة
الوظيفة | الصيغة | ماذا يظهر |
---|---|---|
التشكيلات | \hat o \acute o \dot o \ddot o \vec o \check o \grave o \breve o \widehat {abc} \tilde o \bar o
|
|
نص في صيغة (غير مدعوم بالعربية) | \text{Text}
|
|
عمليات ثنائية | \star \times \circ \cdot \bullet \cap \cup \sqcup \vee \wedge
\odot \oslash \oplus \ominus \otimes \div \pm \mp \triangle \triangleleft \triangleright
|
|
المؤثرات الكبيرة والتكاملات (لمزيد من رموز التكامل، انظر قالب:Oiint، و قالب:Oiiint، و قالب:Intorient.) | \sum \prod \coprod \int \iint \iiint \iiiint \oint
\bigcup \bigcap \bigsqcup \bigvee \bigwedge \bigoplus \bigotimes \bigodot \biguplus
|
|
حذف | x + \cdots + y
x + \ldots + y
|
أو |
محددات | ( ) [ ] \{ \} \lfloor \rfloor \lceil \rceil \langle \rangle / \backslash | \| \uparrow \Uparrow \downarrow \Downarrow \updownarrow \Updownarrow
|
|
الحسابيات التوافقية | s_k \equiv 0 \pmod{m}
|
|
الاشتقاق | \partial x \ dx \dot x \ddot y
|
|
المنطق | \forall \exists \lnot \land \lor \to \leftrightarrow \Rightarrow \Leftarrow \Leftrightarrow \vdash \models
|
|
المجموعات | \emptyset \varnothing \cap \cup \setminus \smallsetminus
|
|
الجذور | \sqrt{2}\approx\pm 1,4
|
|
\sqrt[n]{x}
|
||
العلاقات | 1=\sim \ \simeq \ \cong \ \le \ \ge \ \equiv \ \approx \ = \ \propto
|
|
علاقات المجموعات | \subset \subseteq \supset \supseteq \in \ni \notin
|
|
نفي العلاقات (للنفي، إستخدم البادئة \not )
|
\not\sim \ \not\simeq \ \not\cong \ \not\leq \ \not\geq \ \not\equiv \ \not\approx \ \ne\ \not\propto
|
|
أسهم | \leftarrow \rightarrow \leftrightarrow
\longleftarrow \longrightarrow
\mapsto \longmapsto
\nearrow \searrow \swarrow \nwarrow
|
|
\Leftarrow \Rightarrow \Leftrightarrow
\Longleftarrow \Longrightarrow \Longleftrightarrow
|
| |
رموز أخرى | \pm \mp \hbar \wr \dagger \ddagger
\infty \ \vdash \ \top \bot \models \vdots \ddots \imath \; \ell
\Re \; \Im \; \wp \; \mho
|
|
أُسُس، أدِلّة
الوظيفة | الصيغة | ماذا يظهر | |
---|---|---|---|
في
HTML |
في
PNG | ||
أس | a^2 a^{-2}
|
، | |
دليل | a_2
|
||
تجميع | a^{2+2}
|
||
{a_{i,j}
|
|||
تأليف أس و دليل | x_2^3
|
||
دليل و أس سابق | {}_1^2\!X_3^4
|
||
مشتق
(جيد) |
x'
|
||
مشتق
(سيئ في HTML) |
x^\prime
|
||
مشتق
(سيئ في PNG) |
x\prime
|
||
مشتقات زمنية | \dot{x}, \ddot{x
|
||
تسطير و سطر فوق | \hat a \bar b \vec c \overline {g h i} \underline {j k l}
|
||
متجهات و زوايا | \vec U \overrightarrow{AB} \widehat {POQ}
|
||
مجموع | 1=\sum_{k=1}^N k^2
|
||
جداء | 1=\prod_{i=1}^N x_i
|
||
نهاية | \lim_{n \to \infty}x_n
|
||
تكامل معرف أو غير معرف | \int \frac{1}{1+t^2}\, dt \int_{-N}^{N} e^x\, dx
|
||
تكامل خطي مغلق | \oint_{C} x^3\, dx + 4y^2\, dy
|
||
تكامل ثنائي | \iint e^{-\frac{x^2+y^2}{2}\, dx dy
|
||
تقاطع | \bigcap_1^{n} p
|
||
إتحاد | \bigcup_1^{k} p
|
كسور، مصفوفات، سطور متعددة
الوظيفة | الصيغة | ماذا يظهر |
---|---|---|
كسور | \frac{2}{4} أو {2 \over 4}
|
|
كسور مستمرة | x = a_0 + \frac{1}{a_1 + \frac{1}{a_2 + \frac{1}{a_3+\cdots} } }
|
|
x = a_0 + \cfrac{1}{a_1 + \cfrac{1}{a_2 + \cfrac{1}{a_3+\cdots} } }
|
||
كسور صغيرة (force \textstyle )
|
\tfrac{2}{4} = 0.5
|
|
كسور كبيرة (عادية) (force \displaystyle )
|
\dfrac{2}{4} = 0.5 \qquad \dfrac{2}{c + \dfrac{2}{d + \dfrac{2}{4}}} = a
|
|
كسور كبيرة (متداخلة) | \cfrac{2}{c + \cfrac{2}{d + \cfrac{2}{4}}} = a
|
|
الحذف في الكسور | \cfrac{x}{1 + \cfrac{\cancel{y}}{\cancel{y}}} = \cfrac{x}{2}
|
|
معاملات ثنائية، توفيقات | {n \choose k} أو C_n^k
|
أو |
مصفوفات | \begin{pmatrix} x & y \\ z & v \end{pmatrix}
|
|
\begin{bmatrix} 0 & \cdots & 0 \\ \vdots & \ddots & \vdots \\ 0 & \cdots & 0\end{bmatrix}
|
||
\begin{Bmatrix} x & y \\ z & v \end{Bmatrix}
|
||
\begin{vmatrix} x & y \\ z & v \end{vmatrix}
|
||
\begin{Vmatrix} x & y \\ z & v \end{Vmatrix}
|
||
\begin{matrix} x & y \\ z & v \end{matrix}
|
||
\begin{smallmatrix} a & b \\ c & d \end{smallmatrix}
|
||
الجداول | \begin{array}{c|r|l} \rm center & \rm right & \rm left \\ \hline c & r & l \end{array}
|
|
تمييز الحالات | f(n)=\left\{\begin{matrix} n/2, & \mbox{if }n\mbox{is even} \\ 3n+1, & \mbox{if }n\mbox{ is odd} \end{matrix}\right.
|
|
معادلات في عدة سطور | \begin{align}f(n+1) &= (n+1)^2 \\ &= n^2 + 2n + 1 \end{align}
|
|
حاصرات | \overbrace{1+2+\cdots+100}^{5050}
|
|
\underbrace{a+b+\cdots+z}_{26}
|
||
تراكب | x \stackrel{?}{=} y
|
|
x \overset{?}{=} y
|
||
x \underset{?}{=} y
|
||
x \xrightarrow{\text {text} } y, x \xleftarrow{\text {text} } y
|
نص مشطوب
يتيح لك ذلك شطب عناصر النص في الصيغ الرياضية، على سبيل المثال عندما تنعدم بعض العناصر.
الوظيفة | الصيغة | ماذا يظهر |
---|---|---|
مشطوب على اليمين | \cancel{5y}
|
|
مشطوب على اليسار | \bcancel{5y}
|
|
مشطوب | \xcancel{5y}
|
|
مشطوب مع قيمة | \cancelto{0}{5y}
|
حروف ورموز
الوظيفة | الصيغة | ماذا يظهر |
---|---|---|
حروف يونانية كبيرة (بدون أوميكرون) | \Alpha \Beta \Gamma \Delta \Epsilon \Zeta \Eta \Theta \Iota \Kappa \Lambda \Mu \Nu \Xi O \Pi \Rho \Sigma \Tau \Upsilon \Phi \Chi \Psi \Omega
|
|
حروف يونانية صغيرة (بدون أوميكرون) | \alpha \beta \gamma \delta \epsilon \varepsilon \zeta \eta \theta \iota \kappa \lambda \mu \nu \xi o \pi \varpi \rho \sigma \varsigma \tau \upsilon \phi \varphi \chi \psi \omega
|
|
الكتابة الغليظة (للمتجهات) | \mathbf{x}\cdot\mathbf{y} = 0
|
|
Fraktur | \mathfrak{a b c d e f g h i j k l m}
|
|
حروف مجوفة / مجموعة الأعداد | \mathbb{ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ} \mathbb{abcdefghijklmnopqrstuvwxyz}
|
|
\N \Z \Q \R \C \H (من المستحسن استعمال هذه الاختصارات)
|
||
غليظ | \mathbf{ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ}
|
|
روماني | \mathrm{ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ}
|
|
عادي | ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ abcdefghijklmnopqrstuvwxyz 1234567890 |
|
يدوي | \mathcal{ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ}
|
|
عبري | \aleph \beth \daleth \gimel
|
تحديد في المعادلات الكبيرة
سيئ | ( \frac{1}{2} )^n
|
|
حسن | \left ( \frac{1}{2} \right )^n
|
يمكننا استعمال \left
و \right
في عدة حالات:
الوظيفة | الصيغة | ماذا يظهر |
---|---|---|
قوسان | \left( A \right)
|
|
معقوفتان | \left[ A \right]
|
|
حاصرتان / حاضنتان | \left\{ A \right\}
|
|
شارتان | \left\langle A \right\rangle
|
|
شريطان عموديان | |A| أو \left\vert A \right\vert
|
|
استخدم \left و \right
لإظهار واحد فقط من المحددات. |
\left. {A \over B} \right\} \to X
|
الفراغات
TeX تسير معظم مشاكل الفراغات بطريقة تلقائية، لكن يمكن تحديد الفراغ يدويا في بعض الحالات.
الوظيفة | الصيغة | ماذا يظهر |
---|---|---|
فراغ كبير مزدوج
(double quad space) |
a \qquad b | |
فراغ كبير
(quad space) |
a \quad b | |
فراغ متوسط | a\ b | |
فراغ متوسط | a\;b | |
فراغ رقيق | a\,b | |
عدم وجود فراغ | ab | |
فراغ سالب | a\!b |
تلميح
لأظهار صيغة على هيئة صورة, يكفي إضافة فراغ رقيق في نهاية الصيغة : \,
<math>a(1+e^2/2)</math> تعطي
<math>a(1+e^2/2)\,</math> تعطي
تلوين الصيغة
<math>{\color{Blue}x^2}+{\color{Brown}2x}-{\color{OliveGreen}1}</math>
نتحصل على:
اجمع الصيغة التي تريد تلوينها بلون موحد في {} و استعمل color{لون
} قبل الصيغة.
<math>{\color{Blue}x}{\color{red}^2}+{\color{Brown}2x}-{\color{OliveGreen}1}</math>
نتحصل على:
الألوان المدعومة
أمثلة
متعدّدة الحدود من الدرجة الثانية
مثال
<math>x_1 = a^2 + b^2 + c^2 </math>
معادلة من الدرجة الثانية
مثال
<math>x_{1,2}=\frac{-b\pm\sqrt{b^2-4ac}}{2a}</math>
علامات الحصر والكسور
مثال
<math>\left(3-x\right) \times \left( \frac{2}{3-x} \right) =
\left(3-x\right) \times \left( \frac{3}{2-x} \right)</math>
علامات الحصر والكسور الطويلة
مثال
<math>2 = \left( \frac{\left(3-x\right) \times 3}{2-x} \right)</math>
تحويل إلى صورة
مثال
<math>4-2x = 9-3x \!</math>
مثال
<math>-2x+3x = 9-4 \!</math>
جمع
مثال
<math>\sum_{m=1}^\infty\sum_{n=1}^\infty\frac{m^2\,n}
{3^m\left(m\,3^n+n\,3^m\right)}</math>
مثال
<math>B(u) = \sum_{k=0}^N {P_k}{N! \over k!(N - k)!}{u^k}(1 -
u)^{N-k}\,</math>
مثال
<math>{}_pF_q(a_1,...,a_p;c_1,...,c_q;z) = \sum_{n=0}^\infty
\frac{(a_1)_n\cdot\cdot\cdot(a_p)_n}{(c_1)_n\cdot\cdot\cdot(c_q)_n}\frac{z^n}{n!}\,</math>
مثال
<math>\phi_n(\kappa) =
0.033C_n^2\kappa^{-11/3},\,\,\,\frac{1}{L_0}<\!\!<\kappa<\!\!<\frac{1}{l_0}\,</math>
مثال
<math>f(x) = {a_0\over 2} + \sum_{n=1}^\infty a_n\cos\left({2n\pi x \over T}\right) +
b_n\sin\left({2n\pi x\over T}\right)\,</math>
مثال
<math>J_p(z) = \sum_{k=0}^\infty
\frac{(-1)^k\left(\frac{z}{2}\right)^{2k+p}}{k!\Gamma(k+p+1)}\,</math>
معادلات تفاضلية
مثال
<math>u'' + p(x)u' + q(x)u=f(x),\,\,\,x>a</math>
مثال
<math>|\bar{z}| = |z|, |(\bar{z})^n| = |z|^n, \arg(z^n) = n \arg(z)\,</math>
نهايات
مثال
<math>\lim_{z\rightarrow z_0} f(z)=f(z_0)\,</math>
جدول تغيرات دالة
مثال: جدول تغيرات دالة "مربع عدد".
<math>\begin{array}{|c|lcccccr|}\hline
x & -\infty & & & 0 & & & & +\infty \\ \hline f'(x) & & - & & 0 & & + & & \\ \hline
f(x) & & \searrow & & 0 & & \nearrow & & \\ \hline
\end{array}</math>
تكامل
مثال
<math>\phi_n(\kappa) = \frac{1}{4\pi^2\kappa^2} \int_0^\infty
\frac{\sin(\kappa R)}{\kappa R} \frac{\partial}{\partial R}\left[R^2\frac{\partial
D_n(R)}{\partial R}\right]\,dR\,</math>
مثال
<math>u(x,y) = \frac{1}{\sqrt{2\pi}}\int_0^\infty
f(\xi)\left[g(|x+\xi|,y)+g(|x-\xi|,y)\right]\,d\xi\,</math>
مثال
<math>\int_0^1 \frac{1}{\sqrt{-\ln x}} dx\,</math>
مثال
<math>\int_0^\infty e^{-st}t^{x-1}\,dt,\,\,\,s>0\,</math>
مثال
<math>\int_0^\infty x^\alpha \sin(x)\,dx = 2^\alpha \sqrt{\pi}\,
\frac{\Gamma(\frac{\alpha}{2}+1)}{\Gamma(\frac{1}{2}-\frac{\alpha}{2})}\,</math>
مثال
<math>\int_a^x \int_a^s f(y)\,dy\,ds = \int_a^x f(y)(x-y)\,dy\,</math>
المتتابعة الحسابية وحالات الإحصاء
مثال
f(x) = \begin{cases}1 & -1 \le x < 0\\
\frac{1}{2} & x = 0\\x&0<x\le 1\end{cases}
دالة غاما
مثال
<math>\Gamma(n+1) = n \Gamma(n), \; n>0</math>
مثال
<math>\Gamma(z) = \int_0^\infty e^{-t} t^{z-1} \,dt\,</math>